ديس‌پارونيا يا مقاربت دردناک، عارضهاي است که زنان را گرفتار مي‌کند. در اغلب موارد علل مقاربت دردناک، حتي اگر مدت‌ها طول کشيده باشد، قابل برطرف کردن هستند اما ممکن است پس از اينکه علت اوليه بيماري برطرف شد، فرد با توجه به تجربيات قبلي، همچنان احساس درد کند اين عارضه، عارضهاي شايع است و تا يک‌پنجم زنان ممکن است زماني در طول زندگيشان دچار آن شوند. دانستن 10 نكته زير درباره ديس‌پارونيا مي‌تواند به مواجهه بهتر شما با اين بيماري كمك كند :
یک :
در زندگي مشترك، رابطه زناشويي براي همه زنان در همه اوقات لذت‌بخش و بدون درد نيست. در واقع بسياري از زنان در نقطه‌اي از زندگيشان به دلايل بسيار معمولي ممکن است آميزش دردناک را تجربه کنند. اصطلاح پزشکي که براي اين عارضه به‌کار مي‌رود، «ديس‌پارونيا» است که به اين صورت تعريف مي‌شود: «داشتن درد تناسلي مداوم يا عودکننده که درست پيش از رابطه زناشويي، حين يا پس از آن رخ مي‌دهد و باعث ناراحتي فرد مي‌شود .»
دو:
آميزش دردناک ممکن است شدت يا مکان‌هاي متفاوتي داشته باشد، از جمله: احساس درد حتي هنگام گذاشتن تامپون، احساس درد تنها هنگام آميزش در شرايطي خاص، درد جديد پس از دوره قبلي رابطه زناشويي بدون درد، درد سطحي (در دهانه ورودي دستگاه تناسلي)، درد عميق در دستگاه تناسلي هنگام آميزش، احساس سوزش يا درد مبهم. اما اغلب زنان مبتلا به ديس‌پارونيا از درد سطحي هنگام رابطه زناشويي شکايت مي‌کنند .
سه :
علل آميزش درناک بر حسب محل احساس درد و سطحي يا عمقي بودن درد، متفاوت است. درد سطحي به علل متفاوتي ممکن است رخ دهد؛ از جمله :
نرمشدگي ناکافي: اين عارضه اغلب به علت نوازش ناکافي پيش از رابطه زناشويي است. همچنين به‌طور شايعي پس از يائسگي، پس از زايمان يا هنگام شيردهي به علت افت هورمون استروژن ممکن است نرمشدگي واژن به ميزان کافي ايجاد نشود .
برخي از داروها که ميل يا برانگيختگي جنسي را مهار مي‌کنند، مي‌توانند نرمشدگي واژن را نيز کم کنند و به رابطه زناشويي دردناک منتهي شوند؛ از جمله آنها مي‌توان به برخي داروهاي ضدافسردگي، داروهاي ضدفشار خون، داروهاي آنتي‌هيستامين (ضدحساسيت) و نيز برخي قرص‌هاي پيشگيري از بارداري اشاره کرد.
آسيب، تحريک، ضربه: آسيب‌ها و جراحت‌هاي ناشي از حوادث، جراحي لگن، اپيزيوتومي يا ناهنجاري‌هاي مادرزادي .
التهاب، عفونت يا اختلال پوستي: عفونت در ناحيه تناسلي يا مجاري ادراري مي‌تواند آميزش را دردناک کند. اگزما يا ساير مشکلات پوستي ناحيه تناسلي نيز مي‌تواند اين عارضه را ايجاد کند .
واکنش به فرآورده‌هاي پيشگيري از بارداري: حساسيت به فوم‌ها، ژل‌ها يا لاتکس ممکن است در زنان رخ دهد. همچنين اگر وسايل پيشگيري از بارداري ديافراگم يا کلاهک گردن رحم درست اندازه نشده باشد، مي‌تواند درد به‌وجود بياورد .
واژينيسموس: انقباض و گرفتگي غيرارادي عضلات ديواره واژن و یا وستيبوليت: اين عارضه که علت آن دقيقا معلوم نيست به صورت احساس سوزش يا مورمور شدن در مدخل واژن بروز مي‌کند .
چهار:
درد عميق معمولا در برخي از وضعيت‌هاي بدني هنگام آميزش شديدتر مي‌شود. برخي علل احساس درد عميق ديس‌پارونيا عبارتند از:
بيماري‌ها: فهرست طويلي از بيماري‌ها شامل آندومتريوز، بيماري التهابي لگن، افتادگي رحم، رحم به عقب برگشته، فيبروم‌هاي رحم، التهاب مثانه، نشانگان روده تحريک‌پذير، هموروييد يا بواسير و کيست‌ها تخمداني ممکن است درد عميق هنگام آميزش ايجاد کنند .
عفونت‌ها: هر عفونتي در گردن رحم، رحم يا لوله‌هاي رحم ممکن است باعث درد عميق شود .
درمان‌هاي جراحي و دارويي: جوشگاه‌هاي به جا مانده از جراحي‌هايي که در ناحيه لگن انجام شده‌اند (از جمله رحم‌برداري) گاهي ممکن است باعث مقاربت دردناک شوند. به‌علاوه درمان‌هاي سرطان شامل پرتوتابي و شيمي‌درماني باعث تغييراتي در بافت‌ها مي‌شوند که رابطه زناشويي را دردناک مي‌کنند .
پنج:
عواطف عميقا بر رابطه زناشويي تأثير مي‌گذارند و ممکن است در هر نوع درد جنسي نقشي داشته باشند. از جمله عوامل عاطفي موثر در آميزش دردناک عبارتند از:
مشکلات رواني: اضطراب، افسردگي، نگراني در مورد ظاهر جسمي، ترس از صميميت و نزديکي يا مشکلات در روابط زن و شوهر ممکن است با کاهش ميزان برانگيختگي جنسي در زن باعث ناراحتي يا درد هنگام رابطه زناشويي شود .
استرس: عضلات کف لگن شما بسيار به استرس حساس هستند. بنابراين استرس مي‌تواند به آميزش دردناک بينجامد .
سابقه سوءاستفاده جنسي: اغلب زنان مبتلا به مقاربت دردناک سابقه سوءاستفاده جنسي ندارند اما اگر زني چنين سابقه‌اي داشته باشد، اين واقعه ممکن است در تشديد اين عارضه نقش داشته باشد .
شش:
پزشکان معمولا براي تشخيص علت زمينه‌ساز درد شما اقدامات زير را انجام مي‌دهند :
بررسي سابقه پزشکي: پزشک براي حل اين مشکل سابقه پزشکي کاملي را از شما خواهد خواست؛ از جمله زمان شروع درد، مکان درد، شدت درد، ارتباط درد با وضعيت‌هاي متفاوت بدن، سوابق جراحي و زايمان‌ها .
معاينه لگني: پزشک حين معاينه لگني نشانه‌هاي تحريک پوستي، عفونت و مشکلات آناتوميک (بدني) را بررسي خواهد کرد.
پزشکتان ممکن است در معاينه دستگاه تناسلي و عضلات لگن از شما بخواهد که محل درد را مشخص کنيد و همچنين ممکن است براي معاينه از اسپکولوم استفاده كند يا از سونوگرافي و لاپاروسکوپي (يک عمل جراحي که در آن يک وسيله دوربين‌دار باريک به نام لاپاروسکوپ به درون حفره شکم يا لگن فرستاده مي‌شود) براي ديدن اندام‌هاي لگني كمك بگيرد .
هفت:
در گذشته، ديس‌پارونيا را عمدتا يک مشکل رواني مي‌دانستند که نياز به روان‌درماني دارد. اما امروزه اين ديدگاه را کنار گذاشته‌اند. پژوهشگران، بسياري از علل آميزش دردناک را شناخته‌اند و توصيه آنها درماني همه‌جانبه و فراگير است. درماني که پزشک انجام مي‌دهد بستگي به علت زمينه‌ساز درد دارد. بيمار و همسرش ممکن است بتوانند با ايجاد چند تغيير ساده در رابطه زناشويي، درد را به حداقل برسانند؛ تغييراتي مانند موارد زير:
هم‌كلامي با همسر: در مورد احساسات بد و خوبتان با همسرتان صحبت کنيد؛ مثلا اگر احساس مي‌کنيد بايد آميزش آرام‌ترباشد، حتما بايد به همسرتان بگوييد. اگر در وضعيت بدني خاصي هنگام آميزش احساس درد مي‌کنيد، ممکن است با تغيير دادن آن و امتحان وضعيت‌هاي ديگر دردتان کاهش پيدا کند. ضمن اينكه نوازش طولاني‌تر پيش از آميزش نيز به تحريک نرمشدگي طبيعي واژن کمک مي‌کند .
استفاده از نرم‌کننده‌ها: نرم‌کننده‌هاي موجود در بازار شامل نرم‌کننده‌هاي با پايه آب يا با پايه سيليکون ممکن است رابطه زناشويي را براي شما راحت‌تر کند. در برخي از زنان نرم‌کننده‌هاي حاوي گليسيرين ممکن است زمينه‌ساز عفونت قارچي شود. بنابراين هنگام خريد اين نرم‌کننده‌ها به اجزاي آنها روي برچسب‌شان دقت کنيد و از پزشكتان در اين مورد سوال کنيد .
هشت:
اگر عفونت يا يک عارضه پزشکي خاصي باعث درد شده باشد، درمان آن ممکن است ديس‌پارونيا را برطرف کند. اگر مصرف دارويي باعث بروز مشکل در نرمشدگي واژن شده باشد، کنار گذاشتن آن مي‌تواند مشکل را حل کند. در اغلب زنان پس از سن يائسگي، ديس‌پارونيا ناشي از مقدار ناکافي نرمشدگي واژن به علت افت ميزان هورمون جنسي استروژن است. در اين موارد، استفاده از کرم‌ها يا شياف‌هاي واژني اين هورمون با تجويز پزشک ممکن است مشکل را برطرف کند .
نه :
در شيوه درماني «حساسيت‌زدايي»، شما مي‌آموزيد چگونه با انجام تمريناتي براي شل کردن واژن، دردتان را کاهش دهيد. پزشك ممکن است انجام ورزش‌هاي کف لگن (تمرينات کگل) يا ساير تمرينات را براي کاهش دردتان توصيه کند. اگر براي مدتي طولاني حين رابطه زناشويي احساس درد کرده باشيد، ممکن است حتي پس از درمان و رفع علت درد، نسبت به تحريکات جنسي پاسخ عاطفي منفي نشان دهيد. اگر به علت آميزش دردناک، شما و همسرتان از صميميت جنسي پرهيز کرده باشيد، ممکن است نياز به بهبود ارتباط‌تان داشته باشيد. صحبت کردن با يک مشاور يا متخصص مي‌تواند به حل اين مشکلات کمک کند .
ده :
و بالاخره اينکه برخي تغييرات در عادات بهداشتي‌تان مي‌توان درد و ناراحتي شما هنگام رابطه زناشويي را به حداقل برساند. از شست‌وشودهنده‌هاي معطري مانند شامپوهاي بدن و ژل‌هاي دوش در ناحيه تناسلي استفاده نكنيد. اين فرآورده‌ها ممکن است باعث تحريک ناحيه تناسلي و مختل‌کردن نرمشدگي طبيعي آن شوند؛ به‌خصوص اگر بيش از حد مصرف شوند. از دوش واژينال هم پرهيز کنيد.
